Καταγραφή Σπάνιων Συστηματικών και Διεισδυτικών Υφομυκητιάσεων στην Ελλάδα

Εισαγωγή

Οι συστηματικές μυκητιάσεις, οι οποίες αποτελούν σημαντικό αίτιο νοσηρότητας και θνητότητας, παρουσιάζουν σταθερή αύξηση τα τελευταία χρόνια. Αιτία είναι η αύξηση των ανοσοκατεσταλμένων ασθενών, καθώς η ανάπτυξη των λοιμώξεων αυτών προϋποθέτει ασθενές αμυντικό σύστημα. Ευάλωτοι είναι κυρίως οι ασθενείς με αιματολογικές κακοήθειες ή μεταμόσχευση, λόγω της χρήσης των νεότερων και πιο επιθετικών ανοσοκατασταλτικών θεραπειών, αλλά και άτομα με σακχαρώδη διαβήτη, μακροχρόνια χρήση κορτικοστεροειδών, και γενικά άτομα με δυσλειτουργία του ανοσοποιητικού συστήματος.

Σκοποί

• Η ανάλυση των επιδημιολογικών τάσεων των σπανίων συστηματικών και διεισδυτικών υφομυκητιάσεων (ΣΔΥ) στην Ελλάδα.
• Η συσχέτιση των διαφόρων κλινικών μορφών των ΣΔΥ με το είδος μύκητα, την ευαισθησία στα αντιμυκητικά, την θεραπεία και έκβαση.

Απώτεροι στόχοι είναι η ευαισθητοποίηση των θεραπόντων ιατρών για αύξηση του δείκτη υποψίας για ΣΔΥ κατά τη διαφορική διάγνωση, η διευκόλυνση και επίσπευση της εργαστηριακής διάγνωσης των μυκητιάσεων αυτών, η ελαχιστοποίηση της νοσηρότητας και θνητότητας με την έγκαιρη έναρξη της κατάλληλης και στοχευμένης θεραπείας και τέλος η ελαχιστοποίηση των οικονομικών συνεπειών τόσο για τους ασθενείς όσο και για το σύστημα υγείας.

Πιο αναλυτικά οι εξεταζόμενες μυκητιάσεις είναι:

1α) Μουκορμύκωση (ζυγομύκωση)

Ο όρος «μουκορμύκωση» (ζυγομύκωση) αναφέρεται σε σπάνιες σοβαρές μυκητιάσεις οι οποίες τα τελευταία 20 χρόνια έχουν αναδειχθεί ως παράγοντας  μεγάλης νοσηρότητας και υψηλής θνητότητας, κυρίως σε ανοσοκατεσταλμένους ασθενείς.

Η προοπτική αυτή μελέτη ξεκίνησε το 2005 ως Ελληνική συμμετοχή αρχικά στην Ερωπαϊκή καταγραφή της ECMM, κατόπιν ECMM/ISHAM (βλ. σύνδεσμο www.zygomyco.net) και έχει σκοπό την ανάλυση των περιπτώσεων μουκορμύκωσης αφενός για τον προσδιορισμό του μεγέθους του προβλήματος στην Ελλάδα, αφετέρου για την παρακολούθηση της επίπτωσης, της τοπικής επιδημιολογίας των μυκήτων που τις προκαλούν, της ευαισθησίας τους στα αντιμυκητικά και τη σχέση τους με τη θεραπεία και έκβαση.

Η μελέτη συνεχίζεται και κάθε περιστατικό και καλλιέργημα από οποιοδήποτε μέρος της Ελλάδας είναι ευπρόσδεκτο.  

1β) Φουσαρίωση

Η διεισδυτική φουσαρίωση αποτελεί μια ανερχόμενη μυκητική λοίμωξη με μεγάλη νοσηρότητα και θνητότητα. Προκαλείται από διάφορα είδη Fusarium, τα οποία είναι φυτοπαθογόνα, ευκαιριακά παθογόνα για τον άνθρωπο και με μεγάλη αντοχή στα αντιμυκητικά. Η αύξησή της οφείλεται κυρίως στην αύξηση των ευπαθών ομάδων ασθενών όπως οι ανοσοκατεσταλμένοι λόγω αιματολογικής κακοήθειας. Σε ανοσοεπαρκείς παρουσιάζεται κυρίως ως κερατίτιδα, ονυχομυκητίαση και εντοπισμένη δερματική λοίμωξη. Στη χώρα μας απαντάται επίσης όλο και συχνότερα, αλλά μέχρι στιγμής δεν υπάρχει επίσημη καταγραφή.

Σκοπός της προοπτικής αυτής μελέτης είναι ο προσδιορισμός του μεγέθους του προβλήματος στην Ελλάδα, η παρακολούθηση της επίπτωσης, της τοπικής επιδημιολογίας με τη μοριακή διάγνωση σε επίπεδο είδους, της ευαισθησίας τους στα αντιμυκητικά και τη σχέση τους με τη θεραπεία και έκβαση.

Η μελέτη αυτή ξεκίνησε το 2006 ως Ελληνική συμμετοχή αρχικά στην Ευρωπαϊκή μελέτη της ECMM, κατόπιν ECMM/ISHAM, και συνεχίζεται.

Κάθε περιστατικό και καλλιέργημα από οποιοδήποτε μέρος της Ελλάδας είναι ευπρόσδεκτο.  

1γ) Λοιπές σπάνιες μυκητιάσεις

Αποτελούν λοιμώξεις με μεγάλη νοσηρότητα και θνητότητα. Προκαλούνται από διάφορα είδη ζυμομυκήτων (πχ. Trichosporon asahii, Rhodotorula κ.λ.π.), υφομυκήτων όπως Scedosporium, Paecilomyces, Alternaria, Bipolaris κ.λ.π. καθώς και διμόρφων μυκήτων συνήθως εισαγόμενων στη χώρα μας (Histoplasma capsulatum, Sporothrix schenkii, κ.λ.π.). Είναι ευκαιριακά παθογόνοι στον άνθρωπο και συνήθως με μεγάλη αντοχή στα αντιμυκητικά. Η αύξησή τους οφείλεται κυρίως στην αύξηση των ευπαθών ομάδων ασθενών όπως οι ανοσοκατεσταλμένοι λόγω αιματολογικής κακοήθειας. Το εύρος των κλινικών εκδηλώσεων, ειδικά όσον αφορά στους υφομύκητες είναι μεγάλο, από σοβαρές συστηματικές μυκητιάσεις στους ανοσοκατεσταλμένους, έως κερατίτιδα, ονυχομυκητίαση,  δερματικές και υποδόριες λοιμώξεις στούς ανοσοεπαρκείς.

Σκοπός της μελέτης είναι η συλλογή πληροφοριών για την καλύτερη αντιμετώπισή τους.